Bugün tam da yas tutma temasıyla çalıştığım bir anda bu yazı düştü eposta kutuma. Tamara Laporte takip ettiğim bir sanatçı, Şiddetsiz İletişim ise çok başında olduğum bir yolculuk. Bu yazı bugün denk gelince Türkçe'ye çevirip paylaşmak istedim. Şiddetsiz iletişim, duyguları olduğu gibi görmek ve kabul etmek, kendini ya da başkalarını suçlama döngüsünden çıkıp karşılanmayan ihtiyaçlarımıza odaklanmak çok ufuk açan pratikler oldu hayatımda. Sürekli çaba gerektiren ancak özgürlüğe giden bir yol....
KENDİNİ AFFETME YOLUNDA 9 ADIM[1]
Tamara Laporte – Willowing Arts (Şiddetsiz İletişim Kavramlarından ilhamla)
Çeviren: Yaprak Kaymak Özgür
Neden kendini affetmek? Kendimizi affetmek ya da suçluluk ve utançtan kurtulmak bizi özgürleştirir ve daha iyi birer insan olmamızı sağlar. Bizi ağır bir karanlıktan ve yükten kurtarır. Utanç ve suçluluğa tutunmak anlaşılabilir olmakla birlikte aslında bize yardımcı olmaz, asil ya da bağışlatıcı bir yanı da yoktur. Sadece sizi, hayatınızı ve çevrenizdeki kişileri/varlıkları karanlığa boğar. Kendinizi suçlamak ve yargılamak sizi hapseder ve boğar. Sizi büyümekten, daha “iyi” bir insan olmaktan alıkoyar. Eğer herbirimizin içinde olan katı eleştirilere kulak vermek yerine suçluluk ve utancı bir yana bırakabilir (kendinizi affedebilirseniz) istenmeyen davranışı değiştirmek için daha fazla şansınız olur.
1. YARGILAMAYI BIRAKIN: Yaptığınız şeyi yargılamayı bırakı. Kendinizi eleştirmekten, suçlamaktan ve yargılamaktan vazgeçin. Eğer kendinizi yargılamayı durdurmak çok zor geliyorsa ilk önce tüm yargınızı ortaya dökün. Hepsini yazın, bir yastığa bağırın, içinizde büyüyen yargıları bir arkadaşınızla paylaşın, sonra bırakın. Bu 9 adım üzerinde çalışırken yargılamayı bir kenara bırakın
2. KENDİNİZİ FARKINA VARIN: Hatırlayın hayatta yaptığımız her şey derinde yatan bir ihtiyacı* karşılamak için ortaya çıkar. Bazen bunun için seçtiğimiz eylemler çok kötü hatta trajik seçimlerdir ve zarar verirler, bazı zamanlarda ise kendi ihtiyacımızı karşılayacak ve hiçbir zararı olmayan eylemleri kolaylıkla buluruz. Bunu bilmek davranışımız savunmaz ya daı haklı çıkarmaz ancak kendimizi daha iyi anlamamızı sağlar. Kendinizi daha iyi tanımalı, kendinizle hangi eylemi neden yaptığınızı daha derinden anlamanızı sağlayacak bir bağ kurmalısınız. Neden böyle bir tepki verdiniz. Mümkün olduğunca yargılardan uzak bir şekilde, altta yatan duygulara ve ihtiyaçlara odaklanarak bu soruyu cevaplamaya çalışın. Ne hissediyordunuz? Neye ihtiyacınız vardı?
Örnek: “Çocuklarıma bağırdığım için kendimi suçlu hissediyrum.“
Davranışım: Çocuklara bağırmak,
Yargılarım : Çok kötü bir anne ve berbat bir insanım, hiç sabrım yok ve çok tepkiselim.
Bağırdığım sırada benim için neler oluyordu? Çok kızgın, çaresiz, sıkışmış ve öfkeli hissediyordum çünkü: dinlenmeye, huzura, uyuma, bağlantıya ve desteklenmeye ihtiyacım vardı.
3. İHTİYAÇLARINIZLA BAĞ KURUN: Derine yatan bu ihtiyaçları tespit ettiğinizde kendinize anlayış göstererek bunların üzerine biraz düşünün. Bu ihtiyaçlarla bağ kurun, içinizde hissedin.
4. KENDİNİZLE EMPATİ KURUN: Empati size ne olduğuna dair yargı içermeyen bir alan açar. Kendinize bakın, yazarak ya da konuşarak o olay olduğunda sizin içinizde neler olup bittiğini anlamaya çalışın.
Örnek : [Kendime söylüyorum / yazıyorum] Çocuklar bardığı zaman çok çaresiz ve sıkkın hissediyordun çünkü gerçekten bağ kurmaya ve desteklenmeye ihtiyacın vardı. Uyuma, saygıya ve huzura büyük bir özlem içindeydin.
5. ORTAYA ÇIKAN HÜZNÜ/ ACIYI İFADE EDİN: İçinizden ya da yüksek sesle seçtiğiniz stratejiye dair ortaya çıkan acıyı/ hüznü/pişmanlığı ifade edin.
Örnek: Bağırdığım (bağırmayı seçtiğim) için derin bir üzüntü, hayal kırıklığı, pişmanlık ve zaman zaman çaresizlik hissediyorum. Kendi tepkimi kontrol edemediğimi hissediyorum ve bu beni umutsuz ve oldukça üzgün hissettiriyor.
6. YAS TUTMAK İÇİN ZAMAN AYIRIN. Yas tutmak aslında duygularınızı hissetmeye izin vermektir. Olan bitenden dolayı hissettiğiniz hüznü ve acıyı sahiplenmek. Bu noktada kendinizi yargılamaktan kaçının. O anda hissiniz neyse onunla kalın, kendinizle kalın.
7. DAHA SONRA BENZER BİR DURUMDA AYNI DAVRANIŞI TEKRAR ETMEMEK İÇİN NELER YAPABİLECEĞİNİZİ GÖZDEN GEÇİRİN. Bu konuda adımlar atın. Yardım ve destek arayın (Terapi, yaratıcı ifade, meditasyon, spor – egzersiz yapmak, rahatlama teknikleri, masaj, ilaç tedavisi, aile üyelerinin ve arkadaşların desteği)
Örn: Stresli durumlarda duygularımı kontrol etmek için adım atıyorum. Düzenli olarak meditasyon yapacağım, bir psikolog ile görüşeceğim, ailemden ve arkadaşlarımdan daha çok destek isteyeceğim. Çocuklarımla daha şefkatli ve anlayışlı bir iletişim içinde olacağım ve eğer onlara bağırırsam bunu telafi etmek için çaba göstereceğim.
8.BIRAKIN. Artık sizin içine neler olduğunuzu anladığınıza göre kendiniz affedin. Bırakın. Suçluluğu, utancı, yargıları bırakın. Bırakın. Bırakın. Bırakın.
9. KENDİNİZ AFFETMENİN ÖNEMİNİ HATIRLAYIN. Kendinizin, insanlığın, çevrenizdeki varlıkların ve tüm dünyanın daha iyi bir yer olması için olmak için kendiniz affetmenin ne kadar önemli olduğunu hatırlayın. Kendinizi affetmenin davranışınızı değiştirmenizi çok daha kolaylaştıracağını ve kendinizi dövmekten, suçluluk ve utanca tutunmaktan daha verimli olacağını anlayın. Kendinizi affetmek davranışı düzeltmek/ iyileştirmek/değiştirmek için en etkili yöntemdir. Sizi daha hafif ve güçlü yapar ve ileride davranışlarınızı başkalarını ve kendinizi daha az incitecek şekilde seçmenize olanak tanır. Yukarıdaki adımların üzerinden geçerek kendinizi affetmek hem kendinize hem de başkalarına verebileceğiniz en güzel hediyedir.
*İhtiyaçlar – İhtiyaçlarda bahsederken Şiddetsiz İletişim’in kurucusu Marshall Rosenberg’in tanımladğı anlamda ihtiyaç kelimesini kullanıyorum. İhtiyaçlar bizim tmel değerlerimizi, kendimizi yaşamla bağlantıda hissetmek, kendimizi gerçekleştirmek için ihtiyaç duyduğumuz “şeyler”i ifade ediyor. Bunları ihtiyaçlarımıza ulaşmak için kullandığımız “strateji”lerle karıştırmamak gerekiyor. Örneğin Araba bir ihtiyaç değil ancak özgürce bir yerlere ulaşabilmek bir ihtiyaç. Araba özgür hissetme ihtiyacımızı karşılayan bir araç yalnızca. Aşağıda www.cnvc.org [2]tarafından yayınlanan ihtiyaçlar listesini bulabilirsiniz.
[1] Makalenin aslına https://www.willowing.org/2015/01/19/9-steps-to-self-forgiveness-time-lapse-whimsical-flowers/ sitesinden ulaşabilirsiniz.
[2] Şiddetsiz İletişimle ilgili Türkçe yayınlar için https://www.siddetsiziletisim.com/ adresini ziyaret edebilirsiniz.